M.Ü Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç.Dr.Ayşegül YILDIRIM KAPTANOĞLU İle Röportaj

SORU:
Sağlik yöneticiligi dali bu kadar gelismisken  sizce Türkiyede hala kimlik  sorunu  yasanmasinin  nedeni nedir?
-Kaptanoğlu : Bircok ülkedede saglik yöneticiligi sikintisi var gerci bircok yöneticilikte var.bizdeki sikinti su biz de hala hastanenin yöneticisinin bashekim yada hemsirelik hizmetlerinin direktörünün bashemsire oldugu düsünülüyor yöneticininde sanki binayi  sadece  otelcilik hizmetlerinin yönettigi gibi   ama bunlar ic ice girmis dolayisiyla hicbiri birbirinden üstün de degil altinda degil fakat tabiki birbirini kendi icnde yöneten proje elemanlari bunlar bunu söyle düsünceksiniz örnegin her hastalik bir proje ve her hastaligin proje yönetiminde de cesitli hekimi hemsiresi ve yöneticisi görev aliyor örnegin bir cukur dusunun cukurun etrafinda insaat mühendisi de var endüstüri mühendisi de var cünkü ayni zamanda orada bi dolu sey  yapilacak  isciside var memuruda var dolayiyisla hepsi bi bütün dolayisiyla ben üstün sen üstün seklinde degil hepsi birbirine esit.
     Eskiden hastanelerde cikti önemsenmiyordu hastane maliyetlerinin idaresi önemsenmiyordu ama zaten artik yakin zamanda hastanelerde birer isletme haline gelmeye basladi cünkü yakin zamana kadar biliyorduk ki hastanelere devlet yardim ediyor halbuki artik devlet maas disinda hicbisey ödemiyor hastaneler kendi kendini idare ediyor.dolayisiyla hastanede bir isletme tarzina döndü en kisa zamnda da zaten dönmek üzere hastane birlikleri yasa tasarisi oldugunda dolayisiyla su gecis dönemlerinde  su sikintilar bütün ülkelerde var yurt disinda da gittigimde cogu zaman yöneticiyle hekimin yüz yüze geldigini görüyosunuz ama ne zaman ki hekim yönetici hemsire isbirligi icinde oldugunda isletmenin ciktisi daha iyi oluyor zaten artik devlette ciktilara bakiyor.

SORU:
Ülkemizdeki üniverstelerde  saglik yönetimi saglik kurumlari yöneticiligi saglik idaresi saglik kurumlari isletmeciligi hastane yönetimi gibi isimlerle saglik yöneticiligi egitimi verilmektedir ayni meslegin egitimini veren bu bölümlerin neden ortak bir  ismi yoktur?

- Kaptanoğlu: Evet ortak bir ismi olmamisi gibi hakkatten bu büyük bir sorun son zamanlarda toplantilarda da cok fazla görüsülmeye baslandi bi kere kesinlikle suan iki asamali sinav varken ilk asamasiyla girilmesi sakincali bu bir adaletsizlik doguruyor.cünkü giren ögrencinin de kapasitesi önemli yönetici olacagi acsindan bi kere kesinlikle dört yillik egitim veren bir yere ikinci asma sinaviyla almasi lazim puanlarinda farkli olmamsi lazim ve TM den de almasi sart cünkü analitik zeka matematikle elde edilmis olmali türkcesi de iyi olmali cünkü yönetici iyi konusabilmeli  konusma kapasitesi olmali iktisadi idari birimler fakültesi ve saglik birimleri fakültesi icinde bulunmasina gelinde de  bu simdilik kaydiyla bu sekilde kalabilir zamanla belki kendi basina bambaska bi hale gelebilir cünkü yurt disi örneklerine baktigimizda yurt disinda cok farkli iki yillik bir egitimin üzerine veriyolar yöneticiligi sifirdan  yetistiren ülke sayisi henüz fazla yok ama bu illada yurt disini alacagimiz manasina gelmez bizim ülkemizde böylesi uygun ama adalet esitsizligini gidermek icin en azindan dört yillik egitim veren bir okulun sinavin ikinci asamasiyla  ve tm ile almasi sart.
   Isletmecilerin mantigi bankayi yönettigimiz gibi hastaneyi de yönetiriz.hastane cok farkli iktisadi idari birimler fakültesinde kalacaksa bile sagligin agir basmasi yada tamamen cok farkli bir frmata getirilmesi belki daha iyi olur.saglik birimleri fakultesi icinde suan ebelik hemsireliklerle birlikte kalmasi ters gibi geliyorsa bile zaman icinde bunlar meslektas oldugudan ayni  dalin icinde olmali hatta tiptan ortak dersleri olmali yani bircok derleri bir arada almali isletme mantigindan cok sagliga gecmeli bu cok daha iyi.

SORU:
 Bölümün ülkemizde  popüler olmaya basladigi ilk yillarda bu bölüm 3 üniverstetde bulunuyordu ve sinirli mezun veriyorlardi suan toplam 21 üniverstede bu bölüm lisans düzeyinde okutuluyor kisa bir sürede sizce bu kadar üniverstede acilmasi bölümün gelecegi icin bir sikinti dogurmaz mi?

-Orhan Zengin :(Gelecegi acisindan bir sikinti Dogurmaz yani suanda sektörün gelismesi hem kamuda yasa tasarisi ile saglik yöneticisinin önemi artiyor. Özel sektörün büyük sehirlerde  yogunlasmasi tabi diger illere gere istihdam sorunu yaratmaz.)
  Saglik yöneticisi diyince zannediyoruz ki sadece hastanede müdürlük yapacak bu da bize uzun yiilar Hacettepe kurmus oldigu saglik idaresi okulundan kalan bir aliskanlik.yurt disina baktigimizda görüyoruz ki bizim ihmal ettigimiz  birinci basamak saglik hizmetleri var orda her bir ASMnin basinda bir yöneticisi var simdi biz bunu basit gibi görüyoruz ama yakin zamanda hepiniz göreceksiniz ki ASMleri yönetmek cok zordur ve bunlarin basinda yönetcisi olmadan hekimin hemsirenin bunlarla basa cikmasi zordur cünkü gercek isletme suanda ASMlerdir.bunlarinda basina yöneteci gelecegi düsünülürse enfilasyon daha olusmadi olusmasinada uzun yillar var
SORU:
Saglik yönetimi bölümü gelismis ülkelerde meslek olarak kabul edilirken bizim ülkemizde hala bir meslek olarak görülmemektedir.insanlar böyle bir bölümden haberdar bile degil. Bu bölüm mesleklesmesi icin ne gibi adimlar atilmasi gerekmektedir ?

-Kaptanoğlu :Sabıra ihtiyac var yeni cikan bölümlerin mesleklesmesi zamanla oluyor.birde bölüm ögrencisinin kendisini nitelikli hale getirmesine ihtiyac var. Bizim egittigimizin üstüne eklerseniz lisan ögrenirseniz bizden  daha cok  bilgi isterseniz zaman icinde göreceksiniz ki millet mecburen ögrenecek  bizim burdan mezun ögrencimiz var lojistik yönetiyor suan özel hastaneler onu kapamanin pesinde suan cünkü depo masrafindan kurtuluyor hastane bunun gibi bir cikti yaratamalisiniz 

SORU:
Geleneksel acidan baktigimizda hastanede otoriter güc bashekimlerdir .  bu yargi gecmisten beri böyle kaliplasmistir.  Gunumuzde cogu  hastane modern anlayis ile yurutulmektedirler. Lafta modern anlayisla yurutulmektedir. Modern anlayisa göre hastahanelrde uygulanmamaktadir.  Modern anlayisa göre o isi, o isin uzmani yapmalidir. Fakat hastanhaneler baktigimizda bunun tam tesini göruyoruz. Tamamen hekim odakli yonetim anlayisi hakim. Il saglik  yonetici hastahane mudurumuzun bashekimden daha dusuk yonetim hakkini sahip oldugunu göruyoruy bu sistem en azindan bizim ulkemizde bu sekilde isliyor. saglik toneticisinin yeri ingiltere almanya fransa gibi ulkelerde ust duzeydir ulkemizde ancak gelismis ulkelerde hastane yonetim modelini ornek alarak  bu anlayin gelisicegini dusunuyoruz siz bu konuda ne dusunuyorsunuz?

-Kaptanoğlu : Evet önden baya bi yargi var. Bashekim odakli degil aslinda hastahaneler aslinda cikti odakli yavas yavas.cunku eskiden bakanlik ciktiya dikkat etmezdi sadece hizmeti vermye calisirdi artik cikti odakli calisiyor. Ciktidan kasit kar degildir. Cunku kara bakarak bir hastahaneyi yonetmek dikiz aynasindan arabayi yonetmek gibidir. Hicbir strataji gelistiremedigi ve önunu goremedigi icin en kisa zamanda arabayi carpar. Dolayisla zaman icinde ciktiya donustu. O nedenle performans cikti bakanligin izniyle kalite cikti.artik senden benden ustunlugu yok. Cikti odakli calisildigindan. Yurt disida bircok ulke cikti odakli calisiyo. Yani burda hastahanein kendi maliyeti bu maliyeti kendi basina cevirebiliyo mu hastalari duzeliyo mu hastalrin tekrar  hastalanma oranlari ne yatakrain ayni hastaliktan tekrar dolma oranlari ne. Yavas yavas bunlarada da bakiliyo turkiyede. Onun icin saglik yonetici ust degilde  ust bir konsey olucak bu baska ulkelerde de böyle. Bu ciktiyi saglamadiginda gidicek. Hekim her zaman icin hekimlerin vbasidir hemsire hemsirelerin basidir. Sanki ikisi  yonetiyomus gibi olur kesinlikle boyle degil cunku isin mali boyutu var. Aslinda bi hastane doner sermayenin elinde. Döner sermaye calismadiginda hekimin kamladigini hemsireninde gittigini görursunuz. Aslibda yoneticelirin elinde hepsi birden ic ice.  Ama bizde halkin deger yargilarin icinde hekimligin gelisi askeri hekimliktedir aslinda savaslar ciktigi icin hekimler var. Cok daha once romalilarda sifahi hekimlikler var. Ama gercek gelismede savasla olmus dolayisla hiyerarsi sekilde icinde hekim boyle bir yer almi yoneticilik apayri bir yeri var.  O yanilgi zaman icinde sizin nitelikli olmaniza gor eis birligi  ve ekip calismansina dönucek kimse ustun degil. Proje ve ekip.
Yeterki kendini gelistirsin herkes nitelili olsun. Bütun bölümler icin gereli bu.kendini vazgecilmez duruma getrigi zaman hastanede herkesin görevi netlesir.sirf hastanede demiyelim butun saglik kurumlarini yönetecek eczane olur lojistik olur birinci basamak olur ikinci  ücüncü basamak olur saglik bakanliginda müstesarlik olur saglik müdürlügü olur hersey olur ama hastaneye odaklanmayin sadece.

SORU :
Saglik yönetimi egitimi veren üniverstelerimizde akademisyen acigi oldugu herkes tarafindan sikca dile getirilen bir soru bu konuda fikirleriniz nelerdir?

-Kaptanoğlu : Bizde yine acik cok degil ama yeni acilan yerlerde bu sorun cok.biz yine buralardan destekliyoruz birbirimiz istanbul ankara buluyor yine ama heryerde aciliyor gitmek mesele iste egitimin standardizasyonu lazim o da zaman icinda gelisecek. Iyi yönetici sonunda hastanesini iyi yönetendir ciktisini iyi verendir.bu sekilde ancak is sahibi olacaz yönetici olarak is bulmamiz icin gerekirse hastanenin heryerinde calismaliyiz bilmeliyiz erinmeden bu sekilde calismaliyiz biraz zamana ihtiyacimiz var.