BLOG AÇIKLAMASI


Dünya Sağlık çevrelerinde, sağlık sorunlarının çözümünde “yönetim”in önemli bir işlevi olduğu her vesile ile ifade edilen bir konudur. Bu konu bizim ülkemiz için özel bir önem taşımaktadır. Ülkemizdeki sağlık düzeyi göstergelerinin kötülüğü ve sağlık sektörünün içinde bulunduğu çıkmazların temelinde kaynak yetersizliği, sağlık insan gücü ve araç-gereç yetersizliğinden çok “kötü yönetim’in” hatta, “yönetimsizliğin” rol oynadığı dikkati çekmektedir.Sağlık yönetimi sayfasının amacı; geniş bir spektrumda akademisyenleri, politika yapıcıları ve uygulamacıları, sınırları iyi belirlenmiş konu başlıkları etrafında bir araya getirmek, katılımcıları faydalı tartışmalarda buluşturmak ve ortak anlayışı geliştirmektir. Sayfanın bir ilave amacı da; multidisipliner bir alan olan sağlık yönetiminde yer alan akademisyenler ve profesyonellerin kendi disiplinleri içindeki veya dışındaki bireylerle tanışma ve etkileşimini sağlayan bir ortam oluşturmaktır.Bu sayfa katılımcılara;· Sağlık Kuruluşlarının verimlilik ve etkinliğini arttırabilmek için pratik fikirlere sahip olmak,· Her düzeydeki sağlık çalışanları ile sağlık hizmetlerinden yararlanan toplum üyelerinin, sağlık sorunları ve çözümleri konusundaki farkındalık ve bilinç düzeylerini geliştirmeye katkıda bulunacak bilgi ve öneriler sunmak,· Sağlık yöneticileri ve uzmanları ile toplumun diğer kesimleri arasında, sağlık ve hastane yönetimiyle ilgili dünya çapında geliştirilmiş bilgi ve deneyim birikiminin paylaşılması için gerekli işbirliğini ve koordinasyonu teşvik etmek gibi pek çok bilgi ve beceri sağlayacaktır..Sizleri aramızda görmekten onur duyarız.

Bu Blogda Ara

5 Şubat 2012 Pazar

HASTANE ORGANİZASYONLARI VE HASTANE YÖNETİMİ

Giriş
Sağlık sektörü hızlı gelişen ve değişim gösteren bir sektör olarak içerisinde birçok uzmanlık alanını da barındırmaktadır.Çağımız teknolojisinin değişimlerine uymak zorunda olan sağlık sektörüde günden güne değişim ve etkileşim göstermektedir.Sağlık hizmetlerinin verildiği kurumlar olan hastaneler ve diğer sağlık kuruluşları sürekli gelişmektedirler.Bir hastaneyi düşünecek olursak; verilen hizmetleri üç ana grupta toplamak mümkündür.Bu hizmetler;tıp ve yardımcı tıp hizmetleri,hemşirelik hizmetleri ve  mali destek hizmetleridir.Her hizmet için bir profosyonele ihtiyaç vardır.Ülkemizde hastanelerde bu sağlık hizmetlerini Başhekim,Başhemşire ve hastane müdürü yürütmektedir.Tıp ve yardımcı tıp hizmetlerini yönetmekle Başhekim,hemşirelik hizmetlerini yönetmekle Başhemşire ve mali destek hizmetlerini ise hastane müdürü yönetmekle görevlidir.Bu görev dağılımı şekline modern organizasyon modeli  denilmektedir.Modern organizasyon modelinde her iş o alanda yeterli donanıma sahip uzman kişiler tarafından yapılmaktadır.Böylece yapılan işin kalitesi artmış  ve zaman kaybı en aza indirilmiş olmaktadır.Günümüzde en yaygın ve en iyi model modern organizasyondur.Ülkemizdeki çoğu hastane ve sağlık kuruluşları bu modeli kullanmaktadır. Hala var olan klasik örgüt anlayışı terk edilmelidir.Bu anlayış hem çağımıza göre eksik kalmakta hem de kalite ve sonuca ulaşma hızını düşürmektedir.Modern anlayışı uygulayan örgütlerde işler hızlı sonuca ulaşır ve başarı olur.

Hastanelerin Organizasyon Tipleri ve Yapıları
   Hastaneler hizmet kuruluşlarıdır. Hizmet kuruluşlarının, dolayısıyla hastanelerin en önemli özelliği hastalara verilen tedavi hizmetlerinin türünü,niteliğini,kalitesini belirleme ve değerleme durumunda olmamalarıdır.Bu husus,hastaneleri diğer pek çok organizasyondan ayıran önemli bir özelliktir.
    Hastaneler karmaşık yapıda organizasyonlardır. Hastanenin karmaşık yapıda olmasının çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Bunlardan biri, hastane dışında hastaneyi etkileyen etkenlerin yani hastane çevresinin çok karmaşık oluşudur. Mesleki örgütler , kamu kuruluşları ve sigorta şirketleri hastanelerin dış çevresini oluşturmaktadır.Bu çevre hastaneler üzerinde önemli etkilere sahiptir.Hastane çevresinin karmaşık oluşunun diğer bir sebebi de fazla sayıda farklı hastalıklardan şikayetçi olan hastaların hastaneye gelişlerindeki düzensizliktir.Hastanedeki aşırı işbölümü ve uzmanlaşma yapısal karmaşıklığa yol açan nedenlerden bir diğeridir.
  Hastanedeki bölümler arasında ve hastane ile çevresindeki kurum ve kuruluşlar arasındaki ilişkilerin devamı ve koordinasyonun sağlanması konusunun hastanelerde değer kazanması hastanedeki güç unsurunun hekimlerden hastane yöneticiliği alanında eğitim almış yöneticilere kaymasında etkili olmuştur. Bundan dolayı hastaneler güç ve yetkinin aynı kişilerde toplanmadığı biricik organizasyon türü olmuştur.
  Hastanelerdeki karmaşıklığın sebeplerinden bir diğeri ise kullanılan teknolojinin karmaşık olmasıdır. Tıbbın hızlı gelişmesiyle  teşhis ve tedavi sürecinde kullanılan cihazlar hem sayıca artmış hem de sadece uzman kişilerin kullanabileceği bir özellik kazanmıştır. Dolayısıyla hastanelerdeki aşırı formelleşmenin diğer bir sebebi bu teknolojik değişim ve gelişmeler oluşturmaktadır.
Hastaneler matriks yapıda faaliyet gösteren organizasyonlardır.Hastanede hizmetler 3 ana grupta toplanır. Bunlar tıp ve yardımcı tıp hizmetleri,hemşirelik hizmetleri ve mali destek hizmetleridir. Söz konusu olan hizmetler,birer fonksiyonel yönetici olan Başhekim,Başhemşire ve hastane müdürü tarafından yerine getirilmektedir.
  Matriks organizasyon,faaliyetlerin fonksiyon esasına göre gruplandırıldığı bir organizasyonun üstüne proje organizasyonun monte edilmesiyle ortaya çıkan bir yapıdır.Matriks organizasyonda iki tür yönetici vardır:Fonksiyonel yönetici ile proje yöneticisi.Fonksiyonel yönetici,gruplandırılmış faaliyetlerin,dolayısıyla o bölümün idaresini yürütülmesi sorumluluğunu üstlenmiş yöneticidir.Proje yöneticisi neyin ne zaman neden yapılacağını belirler.Fonksiyonel yönetici ise işin kimler tarafından nerde ve nasıl yapılacağını belirler.İki yöneticide farklı yetki alanlarına sahiptir.Bu durumda yöneticilerin otorite çatışması ve yetki alanlarının aşınması olasılığı doğmaktadır.Bu açıdan  matriks organizasyonun iyi işleyebilmesi için yetki ve sorumluluk alanlarının net olarak belirlenmesi gerekmektedir.
SON OLARAK
Hastanelerin birer hizmet organizasyonu olması : karmaşık yapıda : açık dinamik sistemler oluşu matriks yapıda faaliyet göstermeleri ; günün 24 saatinde hizmet vermesi ve personelinin önemli bir kısmının bayanlardan oluşması hastanelerin organizasyonel farklılıklarıdır.
İyi bir hastane organizasyonu oluştururken ya da yeniden düzenlenirken dikkate alınması gereken husus özellikle hastane işletmeciliğinin gelişmiş olduğu İngiltere, Almanya , Fransa ve A.B.D gibi ülkelerdeki hastane organizasyonlarıdır.Hastaneler için en uygun model ve organizasyon tipi modern organizasyon anlayışıdır.
Türkiye’deki Hastane Organizasyonları Ve Uygulamalar
Türkiye’de sağlık hizmetleri;devlet hastaneleri,s.s.k.hastaneleri,üniversite hastaneleri,kuruluş ve vakıflara bağlı hastaneler tarafından verilmektedir.Ülkemizde birkaç üniversite ve özel hastane dışında ki hastanelerin %60’lik bir kısmı olan hastanelerde modern yönetim anlayışı uygulanmamaktadır.Ülkemizdeki hastanelerde genellikle yönetimde tek yetkili ve sorumlu kişi,asıl mesleği hekimlik olan başhekimdir.Başka bir deyişle gerek kamu hastanelerinde ve gerekse s.s.k.,üniversite ve özel hastanelerde her şeyin başhekimden sorulduğu ve en ince detayın bile başhekimden geçtiği bir hastane yönetim modeli ülkemizdeki hastanelerde uygulanmaktadır.Bu hastane yönetimi finansal kaynak sıkıntısına ve düşük verimli,düşük kaliteli işlere neden olmaktadır.Modern organizasyon modelinin hastanelerde uygulanmaması ülkemiz açısından büyük kayıp ve israf ortaya çıkartmaktadır.Şüphesiz ülkemiz için en iyi hastane yönetimi modeli diğer gelişmiş ülkelerde olduğu gibi modern yönetim anlayışıdır.
Sonuç
Türkiye’deki tüm hastanelerde modern hastane yönetim anlayışına hızla geçilmelidir.Hastane faaliyetleri;tıp  ve yardımcı tıp hizmetleri, hemşirelik hizmetleri ve mali destek hizmetleri şeklinde oluşan bir yönetim ekibi tarafından yoğun bir iş bölümüyle uzmanlaşmaya gidilerek yerine getirilmelidir.
  Hastanedeki hizmetlerin kesinlikle birbirinden ayrılması ve her hizmetin fonksiyonel yöneticiler tarafından yerine getirilmesi gerekmektedir.
  Söz gelimi bir bakkalın hekimin işi olan ameliyatı başarılı bir şekilde gerçekleştiremeyeceği gibi sadece tıp eğitimi almış olan bir hekimde hastane yöneticisinin işi olan sağlık yöneticiliğini başarılı bir şekilde gerçekleştiremez. Aynı şekilde bir sağlık yöneticisi de tıp hizmetini icra edemez. Bu yüzden her işi o işte eğitim almış uzman kişiler icra etmelidir.

    Gelişmiş Ülkelerde Hastane Organizasyonları Ve                                       
                                  Uygulamaları

v A.B.D ‘inde Hastane Organizasyonları Uygulamaları

A.B.D ’deki hastanelerin büyük bir kısmı kar amacı gütmeyen özel hastanelerdir.
A.B.D.de hastane organizasyonlarında üst kademe yönetim organları, fonksiyonel yönetim organları, orta kademe yönetim organları ve alt kademe yönetim organları yer almaktadır.  A.B.D. hastanelerinde üst kademe yönetim organları; yönetim ekibinden, komitelerden ve hastane müdürlüğünden oluşmaktadır. Yönetim ekibi, hastanenin mali yönetiminden ve sağlık hizmetleri faaliyetlerinden sorumlu olan en üst yönetim organıdır. Yönetim ekibi hastane yönetimi için danışmanlık yapar, stratejik karar ve politikaları onaylar. Hastane içindeki yürütmeden ise hastane müdürü sorumludur. Hastane müdürünün altında ise fonksiyonel idareciler bulunmaktadır. Bu idareciler; başhekim, başhemşire ve hastane müdür yardımcısıdır. Başhekim tıp hizmetlerinden, başhemşire hemşirelik hizmetlerinden ve hastane müdür yardımcısı mali destek hizmetlerinden sorumludur. Hastane üst yönetim organlarından olan yönetim ekibi hastane içindeki günlük işlerin yürütülmesi yetkilerini bir diğer üst yönetim organı olan hastane müdürüne devretmiştir.A.B.D. hastane organizasyonun önemli bir özelliği hastane içindeki tıp hizmetlerinin organize edilmiş olmasıdır.Bu organizasyonda başhekim hastane müdürüne karşı sorumludur.A.B.D. hastanelerinin tıp hizmetleri planlanmasından,yürütülmesinden ve denetiminden başhekim sorumludur ve başhekime yardımcı olmak amacıyla doku komitesi,enfeksiyon komitesi,kullanım komitesi gibi çok sayıda komite oluşturulmuştur.A.B.D.hastanelerinin organizasyonunda birer mesleki örgüt olan AHA,JCAH,PSOR denetim organı gibi hareket etmektedirler.Bunun sonucunda hastane organizasyon yapılarında standartlaşma eğilimi görülmektedir.A.B.D.hastanelerinde birbirinden farklı organizasyon yapılarına rastlanabilmektedir.

İngiltere’ de Hastane Organizasyonları Uygulamaları

İngiltere’de hastaneler; hastane müdürü, başhekim ve başhemşireden oluşan bir yönetim ekibi tarafından idare edilmektedir. Hastane yönetim ekibinde olan hastane müdürü, başhekim ve başhemşire birer fonksiyonel yöneticidir. Hastanedeki faaliyetler üç grupta toplanmıştır. Bu faaliyetlerin yürütülmesiyle fonksiyonel yönetici olan hastane müdürü, başhekim ve başhemşire sorumludur. İngiltere’de hastane organizasyonlarında üst ve orta kademe yönetim organları birleştirilmiştir. Yani üst düzey yöneticiler aynı zamanda fonksiyonel yöneticilerdir.

   İngiltere’de hastane iç organizasyonu ile alt bölge sağlık teşkilatı iç içe girmiştir. Hastane organizasyonlarındaki bazı görevliler hem alt bölge sağlık teşkilatındaki fonksiyonel yöneticilere karşı sorumlu hem de hastane içindeki yönetim ekibine bağlı olarak hizmet vermektedirler. Bakanlık örgütünden hastane yönetim ekibine kadar uzanan örgüt kademelerinde yer alan her idari pozisyonun karşılığı bir alt ya da üst kademede yer almaktadır. Bu idari pozisyonlar arasındaki yönetsel ilişki, bir ast-üst ilişkisi olmaktan çok izleyicilik ilişkisi türündendir. Bu ilişki türünde üst kademe organları alt kademe organlarına emir vermez onların uygulamalarını gözlemleyerek onlara danışmanlık yapar. Hastane yönetim ekibinde yer alan hastane müdürü, başhekim ve başhemşire kendi alanlarındaki yürütmeden sorumludur. Yönetim ekibi üyeleri arasında ast-üst ilişkisi yoktur.

Almanya’daki Hastane Organizasyon Uygulamaları

Almanya’da  hastane organizasyonlarında en üst idari organ hastane direktörlüğüdür.Hastane direktörlüğü;hastane müdürü,başhekim ve başhemşireden loluşmaktadır.Başhekim tıbbi hizmetlerden,hastane müdürü mali destek hizmetlerinden ve başhemşire hemşirelik hizmetlerinden sorumludur.Bu fonksiyonel alanlarda yürütmeden sorumlu olan idareciler hem üst kademe yöneticisidyonel yöneticidir.Bu anlamda Almanya hastane organizasyonları İngiltere’deki hastane organizasyonlarına benzemektedir.Çünkü Almanya’da da üst yönetim organları ile orta kademe yönetim organları birleştirilmiştir.Yani üst yönetim ekibinde yer alan yöneticiler aynı zamanda birer fonksiyonel yöneticidirler.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ
SAĞLIK YÖNETİMİ BÖLÜMÜ
EMİNE OCAK

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder